‘Ik kan het zelf wel’. Hoe vaak zeg je dit tegen jezelf, zelfs wanneer je het gevoel het te verzuipen in de grote hoeveelheid werk en verantwoordelijkheden? De ‘ik kan het zelf wel’ of ‘dit moet ik er wel nog even bij kunnen doen’ en ‘ik wil de ander er niet mee lastig vallen’, zijn veel gehoorde uitspaken in mijn coachpraktijk.
Grenzen stellen
Ik kan het zelf wel, is niet iets van het laatste jaar waarin iedereen meer ballen in de lucht moest houden dan voorheen. Werken, kinderen lesgeven, thuis sporten en als het kan je relatie ook nog een beetje leuk houden. Om nog maar te zwijgen van de contactarmoede met vrienden en familie. De cursus ‘hoe wordt ik een duizendpoot in 12 maanden’ hebben we allemaal noodgedwongen gevolgd. De één is daar met meer succes doorheen gerold dan de ander. Toch is het voor iedereen goed om te weten waar je je grenzen stelt en waarom je ze daar stelt. Als je regelmatig dreigt te verzuipen in je werk is het zeker aan te raden verder te lezen.
Verantwoordelijkheidsgevoel
Soms ga je tot het uiterste omdat je het gevoel hebt dat je daarmee de controle hebt en onafhankelijk bent. Klinkt mooi, maar daar ligt meteen je valkuil. Dit is wat er dan gebeurt:
Je negeert je vermoeidheid, zet steeds een tandje bij en werkt tot laat door. Meestal later dan je in eerste instantie hebt gepland. Je to-do-lijst wordt aangevuld met nieuwe taken en lijkt eerder langer dan korter te worden ondanks al die extra uren. Je verantwoordelijkheidsgevoel zegt je vooral door te gaan, maar eigenlijk is de koek een beetje op. Dit is het moment waarop je het overzicht kwijt raakt en prioriteiten diffuus worden, ineens lijkt alles belangrijk. En als álles belangrijk is, is niets meer belangrijk.
Verantwoordelijkheidsgevoel betekent niet dat je moet laten zien dat je alles (zelf) kunt. Verantwoordelijkheid nemen gaat over het gedrag dat samenhangt met je gewenste eindresultaat. Anders gezegd, als je helder hebt wat je gewenste eindresultaat zal zijn, kun je inventariseren welk deel daarvan op jouw schouders kan en moet liggen en voor welk deel je een ander nodig hebt. Juist in het herkennen voor welk stuk je een ander nodig hebt om je resultaten te bereiken, ligt het gedragscomponent verscholen. Immers je gedrag wordt bepaald door de normen en waarden die jij belangrijk vindt. Zo kan om hulp vragen door jou worden gezien als zwak, niet ter zake kundig, dom of wat je er maar voor verzint. Of ben je bang voor het oordeel wat de ander daarover zal hebben. Als deze belemmerende overtuigingen jou weerhouden om hulp te vragen ben je dus zelf de klos voor het uitvoeren van die hele to-do-lijst. Je bent terug bij het uitoefenen van het controlemechanisme ‘ik kan het zelf wel, tenslotte is het mijn verantwoordelijkheid om al deze taken tot een goed einde te brengen’. Je gedrag bepaald dus jouw eindresultaat.
Naast controle uit willen oefenen is de angst voor kwetsbaarheid een tweede reden om vooral door te ploeteren en de signalen dat je aan je taks zit te negeren. Hulp vragen aan anderen omdat het je even teveel wordt vereist dat je jezelf kwetsbaar op durft te stellen. Hier barst dus de strijd los tussen je gewenste eindresultaat en je eigen oordeel hoe je daar moet komen.
Controle uitoefenen is loslaten
Terug naar die veel te volle agenda, lange to-do-lijst en de overuren die je ‘vrijwillig’ maakt. Het besef dat voor jezelf opkomen en hulp vragen juíst betekent dat je controle over je resultaten neemt, is een eyeopener voor veel van mijn coach cliënten. ‘Maar dan geef ik toch de controle uit handen’ en ‘dan weet ik niet zeker of het wel gebeurt’ zijn de meest gehoorde opmerkingen. Correct, je weet nooit zeker of iets gebeurt totdat het gebeurt is. Er zijn verschillende tools om dat te monitoren, maar daarover een andere keer. Zonder hulp haal je je gewenste resultaten sowieso niet, dat had je al gezien. De hoeveelheid open eindjes op je to-do-lijst zijn inmiddels legio. Alles werd belangrijk, dus niets is meer belangrijk. Juist het vragen om hulp met als doel je resultaten te bereiken is controle uitoefenen. Controle over je gewenste eindresultaat. Dat betekent loslaten hoe de ander voor jouw een opdracht uitvoert, maar vooral sturen op het resultaat van die uitvoering.
De bonus van hulp vragen
Het goede nieuws is dat er een bonus te halen valt met hulp vragen. Ondanks de belemmerende gedachten die gepaard gaan met hulp vragen, blijkt dat je door hulp te vragen behalve jezelf, de ander een groot plezier doet. Het helpen van iemand anders geeft ons namelijk een geluksgevoel, we noemen we dit ook wel de ‘helper’s high’. Hulp vragen en bieden is eigenlijk wederzijds profiteren: ik doe mezelf een plezier door anderen een plezier te doen. Lees die zin nog maar een keer: ik doe mezelf een plezier door anderen een plezier te doen.
Oftewel door een ander om hulp te vragen doe ik mezelf een plezier, mijn to-do-lijst slinkt en er komt weer enigszins lucht in mijn agenda. Daar wordt ik een gelukkiger mens van. Daarnaast doe ik de ander een plezier door zijn hulp en/of expertise in te roepen. Mensen vinden het prettig als ze nodig zijn en van betekenis kunnen zijn. Let wel even op hoe je een ander om hulp vraagt.
Uit een studie van de Emory University (Atlanta USA) bleek dat de gedachte aan het helpen van anderen hetzelfde deel van de hersenen activeerde als de gedachte aan het ontvangen van beloningen of het ervaren van plezier. Uit onderzoek blijkt dat ook nog eens de kans op gevoelens van geluk met 42% stijgt. Beste een leuke bonus bij het vragen om hulp zou ik zeggen!
3 tips om daadwerkelijk hulp te vragen
Als je voor jezelf opkomt en om steun vraagt, doe je aan zelfliefde. Klinkt misschien zweverig, dat is het allesbehalve. Als je genoeg om jezelf geeft om hulp te zoeken als je het nodig hebt, zorg je voor jezelf. Pas als jij goed voor jezelf zorgt ben je werkelijk in staat ook goed voor een ander te zorgen. Met als voordeel dat het geluksgevoel van jou en de ander significant verhoogt, de helpers high is zo gek nog niet.
#1 Stop met vragen of je het wel “verdient” om hulp te krijgen
Een reden waarom je misschien geen hulp vraagt is omdat je vindt dat je het niet verdient. Je denkt dat je geen hulp of genegenheid waard bent. Iedereen verdient het om een leven op te eisen waarin je je gehoord, gerespecteerd en geliefd voelt. Je hoeft dat niet te verdienen door eerst iets anders voor een ander te doen. Het gaat hier niet om ruilen, maar om geven. Vraag om wat je nodig hebt.
#2 Creëer en respecteer je grenzen
Grenzen zijn de weerspiegeling van je (kern)waarden en prioriteiten. Dat betekent dat je je prioriteiten en kernwaarden moet identificeren. Ze bepalen namelijk de keuzes die je maakt en daarmee ook de grenzen tot waar je wilt gaan en waar niet verder. Als bijvoorbeeld vrienden en familie erg belangrijk voor je zijn, maar jij doet elke avond als laatste het licht uit op kantoor, zijn je prioriteiten en gedrag niet met elkaar in overeenstemming.
Grenzen stellen doe je niet alleen voor anderen zodat zij er niet overheen gaan. Allereerst is het belangrijk dat je ze stelt voor jezelf om je eraan te houden en richting te geven aan het leven zoals jij dat wenst in te richten.
# 3 Wees precies bij het communiceren van je behoeften
Duidelijkheid in wat je nodig hebt van een ander, geeft de ander de maximale input om ja of nee te kunnen zeggen op jouw verzoek. Vaagheden als ‘als je tijd hebt, zou je dan…’ of ‘als het niet teveel moeite is…’, werken niet. Het enige wat je daarmee communiceert is dat jouw behoeften ondergeschikt zijn aan de tijd en moeite die een ander je wil geven. Ga staan voor jezelf, je bent het waard!
Dus hulp vragen om je overvolle agenda en overuren in bedwang te krijgen levert zowel bij jezelf als bij de ander een ‘helpers high’. Met de mensen bij wie je de hulvraag neerlegt bouw je uiteindelijk ook een krachtig ondersteuningssysteem op. Je geeft, neemt en deelt met elkaar en creëert zo mooie samenwerkingsverbanden en relaties. Misschien toch het overwegen waard om eens wat vaker hulp te vragen?
Meer weten of je eigen situatie eens vrijblijvend bespreken? Bel gerust op +316 144 911 92 0f mail naar contact@leadershipsolutions.nl
Angelien Landstra is executive coach & trainer bij Leadership Solutions. Heeft ruim 20 jaar praktijkervaring bij individuele- en teambegeleiding en meer dan 10.000 coachuren op haar naam staan.
Meer weten over persoonlijk leiderschap? Kijk op: De Leider in Jou!