Het begrip kwetsbaarheid en leiderschap blijft een boeiende combinatie. Wat dekt nou de lading en wat is echte bull shit? Een combinatie van boardroom begeleiding, research en logisch nadenken levert wat mij betreft het volgende antwoord.
Te beginnen met de bull shit. Kwetsbaar leiderschap is geen tranen trekkend gesprek over je diepste gevoelens en geheimen, het bespreken van al je ‘zwakheden’ of het delen van elk detail over je privé leven en het hebben van eindeloos veel compassie met niet presterende en disfunctionerende medewerkers. Kwetsbaar leiderschap gaat erom dat je begrijpt waar je sterke en minder sterke punten liggen en dat je daar eerlijk over bent. Niet alleen tegen je team, maar te beginnen tegen jezelf.
Soft skills
Het internationale onderzoek- & adviesbureau Gallup, stelt dat leidinggevenden in maar liefst 82% van de gevallen niet de juiste talenten hebben om hun functie goed uit te oefenen. Variërend van specifieke vakinhoudelijke kennis tot de kernkwaliteiten van leidinggeven. Leidinggeven en een team managen vereist, naast een aantal andere talenten die we hier niet behandelen, een aanzienlijke hoeveelheid soft skills. Een belangrijke soft skill is het opbouwen van relaties met je teamleden vanuit kwetsbaarheid.
Veilige werkplek
Dit begint bij het communiceren met je teamleden. Uit onderzoek van Gallup bleek dat regelmatig persoonlijke-, telefonische- of elektronische communicatie, samenhangt met een grotere betrokkenheid. Vooral als de communicatie niet alleen over de rollen en verantwoordelijkheden van je collega’s gaat, maar ook over wat er in hun leven buiten het werk gebeurt. Collega’s die het gevoel hebben dat hun leidinggevende in hen als persoon investeert, zijn meer geneigd om betrokken te zijn.
Grotere betrokkenheid leidt tot een productieve werkomgeving. Een plek waar mensen zich veilig voelen. Veilig genoeg om te experimenteren, om uitdagingen aan te gaan, om informatie te delen en om elkaar te steunen. In een dergelijke werkomgeving zijn medewerkers bereid om hun leidinggevende en hun organisatie het voordeel van de twijfel te geven. Voorwaarde is dat de medewerker het gevoel heeft dat er om hem/haar wordt gegeven als mens en niet slechts als productiefactor.
Vertrouwenswaardig
En dat brengt ons terug bij de leidinggevende zelf. In een eerder blog schreef ik over het belang van vertrouwen, als dé basis van goede relaties en samenwerking. Vertrouwen is opgebouwd uit een viertal elementen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Betrouwbaarheid, betrokkenheid, oprechte interesse en vakbekwaamheid. Ongeacht je positie zijn deze vier elementen voorwaarde om een vertrouwenswaardig persoon te zijn. Wat ik in dat artikel niet beschreef is dat de grootste gemeenschappelijke deler om vertrouwenswaardig te zijn alles te maken heeft met de mate waarin je je kwetsbaar op durft te stellen.
Zonder terug te willen vallen op Brené Brown, één van de meest gelezen en beluisterde professoren op het gebied van kwetsbaarheid, is haar omschrijving over kwetsbaar handelen wel interessant.
‘We tonen de wereld graag de beste versie van onszelf. Zwakke plekken zijn er om te verbergen. Maar wie zich wél durft bloot te geven, stelt zich open voor werkelijk contact’, aldus Brown. Het gaat om de moed om niet perfect te zijn, zelfcompassie om eerst aardig voor jezelf te zijn en dan voor anderen en authenticiteit tonen door je niet anders voor te doen dan bent. Als je als leidinggevende bereid bent deze drie elementen te omarmen en uit te dragen, open je de deur voor je medewerkers om eveneens vanuit kwetsbaarheid te handelen. Onderlinge relaties verdiepen en worden bestendig om tegenslagen te overwinnen. De kwetsbaarheid wordt je kracht. Met alle winst van dien.
De top combinatie!
Ruim tweeëntwintig jaar geleden vroeg ik de toenmalige bestuursvoorzitter van AEGON of ik van hem mocht leren. Ik bewonderde de man vanwege zijn gewone menselijke gedrag. Benaderbaar, open en geïnteresseerd in de mens achter de functie zonder boardroom poeha. Onder voorwaarde dat ik een brief schreef over wat ik wilde leren en waarom, was ik welkom. Mijn eerste les in kwetsbaarheid stond zwart op wit. Deze man op een voor mij nog bijzondere positie die van mens tot mens sprak over leren, ervaren en gaan voor je droom, leerde mij de beginselen van kwetsbaarheid. Hij leerde mij wat de weg naar succes betekende: hulp vragen over wat ik nog niet kon, maar wel graag wilde leren. Er volgden meerdere gesprekken in de jaren daarna. De grootste les zat in het voeren van het gesprek van authentiek mens tot authentiek mens. Niet perfect hoeven zijn, maar geven wat er al is, met compassie naar mezelf kijken en durven vragen om hulp als ik dat nodig had. Dat was de meerwaarde van deze gesprekken.
Kwetsbaarheid is ook je kracht. De kracht om voorbij je ego te durven kijken naar wat er allemaal wel beschikbaar is. Overigens realiseerde ik mij dat pas jaren later. De boost die deze ‘simpele’ les aan mijn persoonlijke ontwikkeling heeft gegeven is onbetaalbaar.
Betekenisvolle gesprekken
Studies hebben aangetoond dat sociale contacten onze mentale en fysieke gezondheid ten goede komen. Dus waarom zouden we dit beperken tot ons persoonlijke leven? Kwetsbaarheid en leiderschap vind ik een top combinatie als het gaat over echt contact maken met elkaar en het voeren van betekenisvolle gesprekken. Die gesprekken kunnen zowel te maken hebben met vak inhoudelijkheid als met persoonlijke interesses. En ze mogen ook nog in één gesprek samenkomen. Tot zover de relatie leidinggevende en medewerker. Het gaat over de intermenselijke relatie in zijn algemeenheid.
Het percentage niet functionerende leidinggevenden van Gallup kan wat mij betreft drastisch omlaag als kwetsbaarheid zijn intrede mag doen. Kwetsbaar leiderschap gaat mijns inziens over begrijpen waar je sterke en minder sterke punten liggen en daar eerlijk over zijn. Zowel tegen je team, als tegen jezelf.
Meer weten over persoonlijk leiderschap? Kijk op: De Leider in Jou!