Vertrouwen is de meest essentiële basis van elke relatie. In een organisatie is vertrouwen van fundamenteel belang, vooral in een omgeving met duo banen, telewerken en virtuele teams. Het concept lijkt zo eenvoudig, maar de keuzes waarop je je vertrouwen baseert zijn diverser dan je denkt.
Het belang van vertrouwen
Vertrouwen. We weten allemaal in ons hart wat het betekent om iemand te vertrouwen. En bijna iedereen weet hoe het voelt als ons vertrouwen in iemand wordt beschaamd. Maar als iemand ons zou vragen om vertrouwen te definiëren, dan zouden we dat waarschijnlijk moeilijk, zo niet onmogelijk vinden. Zo op het eerste gezicht lijkt het begrip vertrouwen redelijk eenvoudig en ongecompliceerd, maar als we onder druk worden gezet om een precieze definitie te geven, wordt vertrouwen ineens ongrijpbaar en ingewikkeld. Hoe komt het dat we de ene persoon wel vertrouwen en de andere niet? En hoe gedragen we ons tegenover iemand die we vertrouwen ten opzichte van iemand die we niet vertrouwen?
Ongeacht de definitie van vertrouwen, iedereen weet dat bij gebrek aan vertrouwen zelfs de meest basale relaties tussen mensen mislukken. Vertrouwen is de voorwaarde om een vriendschap, partnerschap of zakelijke overeenkomst aan te gaan. Kortom vertrouwen is een basis ingrediënt in praktisch elke relatie ongeacht het privé- of zakelijk karakter van de relatie.
De relatie tussen vertrouwen en wantrouwen
Interessant is te weten op basis waarvan wij ons vertrouwen of wantrouwen in anderen uitdrukken. De meetlat die we daar voor gebruiken is 4-ledig. Allereerst het gebrek aan controle. Wanneer we iemand vertrouwen hebben we de neiging die persoon aanzienlijke speelruimte te geven om naar eigen inzicht te mogen handelen zonder daar controle op uit te oefenen. Variërend van declaraties die niet worden gecontroleerd, tot het niet checken van urenverantwoording.
Onze welwillendheid, naar de persoon die we vertrouwen blijkt uit acties die we ondernemen. Het gaat dan om die ander tegemoet komen in zijn of haar behoeften zonder daar direct iets voor terug te verwachten. Bijvoorbeeld door overuren te maken zonder die te declareren of een afspraak over nemen om de ander te ontlasten. Deze proactieve wijze van geven is meestal gebaseerd op wederkerigheid. Echter als we iemand niet vertrouwen is het onwaarschijnlijk dat we acties ondernemen waar de ander baat bij heeft. We geven bijvoorbeeld alleen nuttige informatie door als we er zelf ook baat bij hebben. De relatie gaat meestal niet verder dan wat onze formele verplichting of rollen van ons vragen.
Het derde element gaat over openheid. Wanneer wij iemand vertrouwen voelen we weinig behoefte om informatie achter te houden. We zijn open over van alles en nog wat. Delen goede en veelbelovende ideeën en durven ons ook van onze ‘slechtere’ kant te laten zien. Maar als we deze person niet vertrouwen gaan de luiken direct dicht. Onze persoonlijke gevoelens houden we voor ons en we kiezen voor het delen van neutrale informatie. Goede ideeën worden afgeschermd uit angst dat de ander ermee aan de haal gaat of het misschien niet met ons eens is.
De laatste gaat over het nemen van risico’s. Wanneer we iemand vertrouwen zijn we er vrijwel zeker van dat deze persoon ons niet teleurstelt of kwetst. We geven deze persoon het vertrouwen om bijvoorbeeld namens ons een belofte te doen of een besluit te nemen, zonder dat hij voorafgaand toestemming hoeft te vragen. Of we delen informatie die de ander misschien later tegen ons kan gebruiken. We geloven simpelweg dat de ander geen misbruik zal maken van onze kwetsbaarheid. Bij de eerste tekenen van wantrouwen passen we direct een beschermende strategie toe. We houden informatie achter die tegen ons gebruikt kan worden of controleren of de ander zijn verplichtingen is nagekomen voordat we zelf ons deel van de verplichting invullen.
Wat beïnvloed dan de mate van ons vertrouwen?
Verschillende factoren spelen een rol: onze persoonlijke relatie met vertrouwen en zelfvertrouwen, wat is de geschiedenis of ervaring met die andere persoon, hoe schatten we de vaardigheid van de ander in om iets wat belangrijk voor ons is in handen te geven of te vertegenwoordigen, in hoeverre is de ander een gelijkgestemde, wat is de hiërarchische relatie tussen mij en de ander en wat is de cultuur binnen de organisatie ten aanzien van vertrouwen. met een aantal tips kun je starten met het (uit) bouwen van je vertrouwensrelatie met een ander.
6 tips om vertrouwen te bouwen en bestendigen
Vertrouwen opbouwen in hard werken en vergt inspanning van beide partijen. Je hebt elkaar nodig en om te weten wat de ander van jou nodig heeft moet je regelmatig een goed gesprek voeren.
- Handel met integriteit, ‘walk the talk’: zorg ervoor dat wat je zegt en doet in lijn is met waar je werkelijk in gelooft.
- Bespreek moeilijke kwesties: ontwijken wordt door anderen gezien als minder eerlijk en roept twijfels op over wat je nog meer te verbergen hebt.
- Stel hoge verwachtingen: door hoge verwachtingen te stellen zeg je impliciet dat je geloofd dat de ander kan en zal leveren.
- Beoordeel op inhoud en niet op imago: anderen voelen het direct wanneer slechts het imago een rol speelt, dit is een vorm van disrespect naar hun kwaliteiten. Je oogst eerder wantrouwen dan vertrouwen.
- Luister: mensen vinden het moeilijk een ander te vertrouwen die niet naar hen luistert. Hoe kan je handelen in het belang van een ander als je niet weet wat dat belang is?
- Bescherm het belang van degenen die er niet bij zijn: als jij opkomt voor een derde zal de persoon tegenover jou weten dat je dat de volgende keer ook voor zijn belang doet. Dit voorkomt een ‘roddelcultuur’.
Meer leren? Kijk op: De Leider in Jou!